Achtergrondartikel: betekenis rangorde!
De producent & consument van weetjes.
Mijn blog wil een persoonlijk onderzoek zijn naar de mate waarin begrip en kennis van feiten elkaar nodig hebben. Iedereen die mijn blog regelmatig leest, zal weten dat de onderwerpen een behoorlijke hoeveelheid kennis veronderstelt. Door de uitleg bij de teksten zal het ook iedereen duidelijk zijn dat ik probeer inzicht te geven in de achterliggende gedachtes die bij het schrijven van de teksten of het vertellen van de grappen een belangrijke rol spelen. Meestal is begrip van de tekst alleen maar mogelijk met de uitleg die ik erbij aanreik.
Nu lijkt het eenvoudig om vast te stellen wat nodig is om kennis en begrip, die hiervoor nodig zijn, tegen elkaar af te meten. Iedereen die weleens een tekst heeft proberen uit te leggen, weet dat je steeds moet nagaan over welke kennis een gemiddelde lezer (consument) beschikt. Dat kan de schrijver (producent) alleen maar door bij zijn eigen kennis te rade te gaan. Het inschatten van de kennis van de consument wordt vertekend door de kennis van de producent. Het is dus helemaal niet eenvoudig om vast te stellen wat de balans is tussen begrip en kennis van weetjes. Behalve het hier genoemde fenomeen komen er nog tal van andere moeilijkheden om zo′n inschatting te maken om de hoek kijken. Een ervan wil nog noemen.
De ijdelheid maakt dat je bij het uitleggen van de tekst, stuit op weetjes die zo aantrekkelijk overkomen, dat je je bijna gedwongen voelt om ze te vermelden. Je denkt: “Dit mag ik een lezer niet onthouden, het is zo leuk dat moet iedereen weten”. De kans is groot dat jij de enige bent die dat weetje zo leuk vindt, maar daar zul je nooit achter kunnen komen. In de literatuur hebben ze voor dat probleem een Engelse naam: Killing your darlings. Alleen al omdat ik min of meer een taalpurist ben, die het vermijdt teveel woorden uit andere talen in zijn tekst op te nemen, zou ik het hier niet over willen hebben, als het fenomeen zich niet op een veel breder maatschappelijk vlak zich zou voordoen.
Wanneer doet zich de situatie voor dat een maatschappij wordt overvoerd met informatie? En wanneer gaat dit begrip in de weg staan? Dat hangt van een aantal factoren af. De belangrijkste is dat feiten ordelijk moeten worden aangedragen. Als dat het geval is, is het breinnetwerk in staat zoveel weetjes te vangen, als het vlechtwerk sterk is. De kwaliteit van de stof waarvan het breinnetwerk is gemaakt, speelt daarin een grote rol. Ziekte kan dit netwerk aantasten! Maar ook hoe fijnmazig het biologische breinnetwerk is gemaakt speelt een rol. Is het een brein dat gemaakt is in tijden van oorlog, armoede en stress dan zal de fijnmazigheid van het breinnetwerk er heel anders uitzien. Waar het op neerkomt, is dat de communicatie van producent en consument afhankelijk is van de informatiestroom heen en weer, die verandert met de omstandigheden die het breinnetwerk heeft gevormd.
Het is duidelijk dat mijn blog niet omvang, sterkte, kwaliteit, fijnmazigheid etc. van het breinnetwerk kan meten of doorgronden. Wat het wel kan, is na verloop van tijd nagaan, wanneer er sprake is van een te grote toevloed aan (overbodige) kennis. Je zou dat kunnen evalueren aan de hand van de verhaaltjes (grappen) die meer of minder mensen hebben gelezen. Nu gaat het bij mij om een kleine groep lezers; dus moet je oppassen voor al te grote generalisaties. Verder laat een statistische score zich niet een op een uitleggen als meer of minder begrip of kennis. Hoe je dat zou moeten doen, zou een studie waard zijn. Mij gaat het om een eerste indruk, die ik bij de evaluatie van het afgelopen jaar verschenen stukken op de achtergrond, meespeelt. Welke klassieke grappen sloegen beter aan, om welke redenen?