Handtekening

Plaatje overgenomen uit Dromen van het Paradijs, Islamitische kunst van het Museum voor Volkenkunde, Rotterdam, 1993, pag 54.

Aan het plaatje is de volgende tekst toegevoegd: 
Verdrag, ′ahd-name, inkt en (goud-)verf op papier, 46x30,3 cm, 1618, Turkije, inv 63215.
Dit verdrag werd gesloten tussen sultan Osman II (1618-1622) en de ambassadeur van Venetië, die verbleef aan de Verheven Porte, het hof van de sultan te Istanbul. Opvallend is de "tughra" een nieuw ontworpen vorm van de handtekening van de sultan.

        

Deze kalligrafische vormgeving wordt toegeschreven aan de Turks-Osmaanse School. Zo'n handtekening van sultan Osman II moet er in het Arabisch zó uitgezien hebben: سلطَاَن عتمان أَلثانی.  Ik kan dat echter niet halen uit de handtekening hiernaast, wat meteen een van de kenmerken van deze kalligrafische stijl aangeeft, nl dat je door de kalligrafie niet meer kunt lezen wat er staat net zoals zo vaak bij ons het geval is met handtekeningen.

        

Osman II (ook bekend als Genç Osman, wat Jonge Osman betekent in het Turks) was de zoon van sultan Ahmed I en zijn vrouw Mahfiruze Hatice. Zijn moeder gaf op jonge leeftijd al veel aandacht aan zijn educatie. Hierdoor was Osman II een bekende dichter en beheerste hij veel talen, waaronder: Arabisch, Perzisch, Grieks, Latijn en Italiaans. Hij besteeg de troon op de jonge leeftijd van 14 jaar na een staatsgreep tegen zijn oom Mustafa I. 

        

Ondanks zijn jonge leeftijd zag Osman II zichzelf al snel als een heerser, en na het veiligstellen van de oostgrens van het rijk door een vredesverdrag met de Safawiden in het huidige Iran leidde hij persoonlijk een Ottomaanse invasie naar Polen. Hij werd gedwongen een vredesverdag te tekenen met de Polen na een gevecht bij Chotyn. Osman II keerde beschaamd terug naar Istanbul, waar hij de Janitsaren (het keurkorps van goedgetrainde soldaten) en de onbekwaamheid van zijn staatsmannen de schuld gaf van zijn afgang. Osman II zag de Janitsaren als een ouderwets instituut dat meer slechts dan goeds bracht voor het rijk en sloot de koffiehuizen (de plekken waar samenzwering tegen de troon werden opgezet) en begon met het plannen van een nieuw leger bestaande uit Anatoliërs, Syriërs en Egyptenaren dat hem loyaal zou zijn. Het resultaat was een paleisopstand door de Janitsaren: Osman II belandde in de gevangenis. Toen er iemand op uitgestuurd werd om de sultan te wurgen, weigerde deze zich over te geven en brak er een gevecht uit tussen beiden. Tenslotte kon de sultan worden overmeesterd, nadat hij door een van de medegevangen met de achterkant van een bijl werd getroffen. Daarna werd hij alsnog gewurgd. Osman II was een zeer progressieve sultan maar het gebrek aan een professionele en behulpzame staf om hem te helpen met zijn hervormingen zorgde voor zijn ondergang. Vergeleken met de meeste van zijn opvolgers komt hij goed uit de bus. Zijn grootste fout was waarschijnlijk dat hij te veel te snel wilde doen.