Voor de oorspronkelijke tekst, spring hier naar de Marokkaanse tekst..

De intelligente ezel: Tropenjaren. (Deel 3)

         

2. Noten bij de tekst.

(1) Ik heb het slot van dit verhaal de titel “Tropenjaren” meegegeven. Ik ga niet verklappen waarom, maar omdat veel mensen al niet meer weten wat het woord inhield, een beetje uitleg. In de tijd dat Nederland nog koloniën kende, gingen de mensen die vanuit Nederland in de koloniën werkten met vervroegd pensioen, omdat de jaren die men in de tropen (koloniën) werkte als dubbel zwaar werden gerekend. Je kreeg om die reden dan ook al eerder pensioen. En daar heeft dit kinderverhaaltje mee te maken. Belangrijk is te beseffen dat “lui” en “oud” in dit verhaal min of meer op een lijn worden gesteld! Ook al zouden de vos, de wolf en de ezel graag met vervroegd pensioen gaan, er bestond en bestaat geen CAO waarin dat is geregeld.

         

(2) Zoals duidelijk is, is dit een relativerende opmerking, zoals bedoeld in noot 3 bij het vorige deel van dit verhaal.

         

(3) In noot 1 bij het vorige deel van dit verhaal (deel 2) kwam ook al het woord (تضايق ), vernauwen, voor. Hier komt het voor in de betekenis van “tolereren, verdragen”. “Vernauwen” krijgt hier de betekenis van de hitte kleiner maken, de druk verminderen. Dat wil zeggen dat de hitte nog als een substantie wordt opgevat, die onder druk kleiner gemaakt kan worden. Deze zienswijze is ontleend aan de humorale theorie. Meer over de Humorale Theorie valt te lezen in het commentaar op de vijfde hoofdzonde Vraatzucht, Gula, van het blog van 26 juni 2018. Hoewel het hier duidelijk om een recent naverteld Aesopus verhaal gaat, zijn blijkbaar een aantal originele elementen uit het vroegere verhaal behouden gebleven.

         

(4) Hier treffen we alweer het woord (تضايق ), vernauwen, aan. De oorspronkelijke betekenis krijgt nu de betekenis “onaangenam ergens door worden getroffen”, de psychische variant van de betekenis hierboven. Het houdt hier in het willen vastpinnen van een persoon op een bepaalde mening. Een vorm van het afdwingen van bewustzijnsvernauwing.

         

(5) Over deze zinssnede heb ik mij het meest verbaasd, omdat “mensenkind” (ألبشر بن) een door en door christelijke uitdrukking is. Het gaat hier over de doop en naamgeving, die in een christelijk kader wordt geplaatst. Die naam zou net als bij een slaaf op het lichaam zelf zijn terug te vinden. Blijkbaar heeft het verhaaltje ook een godsdienstige betekenis. Op de achtergrond speelt de uitdrukking “Als iemand jou een klap op de wang geeft, keer hem dan ook de andere wang toe”, wat in dit geval door de hardheid van de slag onmogelijk is. Het principe is blijkbaar slecht houdbaar. Weer wijst alles op een oude herkomst van het verhaal.

         

De Marokkaanse tekst.

Uit:De mooiste Marokkaanse volksverhalen, 2016, uitgeverij Edisoft , redactie: Yasri Shakir,tekeningen: Eshshwie Mohamed Hafy Mokhtar, pag 191.

De intelligente ezel (slot).